موسسه اطلاعات مرغداری - مشکلات پوسته تخم مرغ در مرغان تخم گذار

گروه مهندسی علوم دام واحد سنندج , 12 مهر 1389 ساعت 8:28

چگونه کیفیت پوسته را بهبود دهیم :
3-1- ویتامین ث ( آسکوربیک اسید )
تشکیل پوسته تخم مرغ ، یک فرآیند کامل ، مرکب از متابولیسم کلسیم و تنظیم به وسیله هورمون پاراتورمون و هورمونهای کنترل کننده چرخه تخمگذاری است . تشکیل پوسته تخم مرغ از ساخت اولین لایه متشکل از شبکه ای از فیبرهای کلاژن که یک چهار چوب ( اسکلت ) را که مراحل کلسیم گذاری روی آن انجام شود شروع می شود . بیوسنتز کلاژن از اسیدهای آمینه و پرولین و بخصوص برای تبدیل پروکلاژن به تروپوکلاژن نیازمند اسید اسکوربیک است . برای مراحل آهکی شدن ، ویتامین D3 ، کلسیم و فسفر ضروری است . تنظیم متابولیسم کلسیم تحت تأثیر ماده شبه هورمون کلی تیرول و هورمون پاراتورمون تولید شده توسط غدد پاراتیروئید است . بیوسنتز کلی تیرول به ویتامین D3 وابسته است و اولین تبدیل برای رسیدن به شکل فعال ، در کبد تحت اثر آنزیم 25 – هیدروکسی لاز انجام و 25 – هیدروکسی ویتامین D3 تشکیل می شود . در تبدیل بعدی ، 25 – هیدروکسی ویتامین D3 در کلیه ها تحت تأثیر آنزیم 1- آلفا هیدروکسیلاز و اسید اسکوربیک به عنوان یک ترکیب فعال متابولیکی به 1- 25 آلفا هیدروکسی و ویتامین D3 که به عنوان کلسی تریول شناخته می شود تبدیل می گردد .

بیوسنتز اسید اسکوربیک در کلیه به وقوع می پیوندد و به طور آماده برای تکمیل کردن وظیفه حیاتی خودش در بیوسنتز کلی تریول در دسترس است . وظایف اصلی کلسی تریول ، تنظیم ؛ جذب کلسیم از روده ها ؛ ساختن پروتئینهای متصل به کلسیم برای تسهیل انتقال کلسیم ؛ ابقاء کلسیم و مراحل معدنی شدن می باشد .

کمبود یا نقص حاشیه ای اسید اسکوربیک روی مراحل آهکی شدن اثر سوء خواهد داشت ، بنابراین پوسته ای با بافت ضعیف ایجاد می شود . تخم مرغهای پوست نازک قبل از جمع آوری در مزرعه و همچنین در طی حمل و نقل و مراحل دسته بندی شکسته می شوند . طی تخمین تلفات اقتصادی به صنعت مرغان تخمگذار مشاهده شده که 7-5 درصد تلفات تخم مرغها در مزرعه و حدود 10 درصد در طول حمل و نقل و مراحل دسته بندی حادث می شود .
بیوسنتز کلسی تریول با افزایش سن کاهش نشان می دهد و سطوح آن در پلاسما در مرغهای تولید کننده تخم مرغهای با پوسته نازک بطور معنی داری پایین تر است . این مراحل فیزیولوژیکی صرف نظر از بارور یا نابارور بودن تخم مرغ به دنبال هم به وجود می آید .

بنابراین تنزل در کیفیت پوسته تخم مرغ ناشی از مراحل فیزیولوژیکی ناکافی بودن سطح کلسی تریول است . با پیشرفت چرخه تخمگذاری ، شیوع نازکی و تخم مرغهای پوسته شکسته افزایش می یابد .

تکمیل جیره با اسید اسکوربیک در گله های با سن بالای 40 هفتگی قطعاً موجب بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ و کاهش در تعداد موارد شکسته شدن و ترک برداشتن پوسته تخم مرغها می شود .
در پژوهشی ، افزودن اسید اسکوربیک بهبود تولید تخم مرغ ، که در حقیقت ناشی از کاهش تلفات تخم مرغها به خاطر شکستن است ، حاصل آمد و بنابراین تخم مرغهای قابل جمع آوری بیشتری به دست آمد .

3-1-1-باروری و جوجه در آوری :
پوسته تخم مرغ نه فقط یک سد فیزیکی مهم و ضروری برای رشد جنین طراحی شده است . پوسته تخم مرغ وظیفه ای تا حدی شبیه به وظیفه اختصاصی ریه برای تبادل گازی و اتلاف رطوبت در طول دوره ذخیره سازی و انکوباسیون ایفا می کند . در طول ذخیره سازی و انکوباسیون ، فعالیتهای کاتالیزوری ( شیمیایی ) برای تجزیه کردن پروتئینهای موجود در آلبومین ادامه می یابد و بنابراین آب آزاد شده که به مرور از محیط خارج می شود ، فضایی در تخم مرغ برای تسهیل ورود اکسیژن ضروری برای توسعه جنین ایجاد می گردد . دی اکسید کربن تولید شده در طی رشد جنین از میان خلل و فرج پوسته تخم مرغ از دسترس خارج شده و به اتمسفر می رود .

کم شدن آلبومین برای تسهیل انتشار اکسیژن و دی اکسید کربن ضروری است . کلسیم اضافی مربوط به غذا می تواند باعث ضخیم شدن پوسته که در این صورت مانع مراحل تبادل و در نتیجه باعث مرگ جنین قبل از رشد دستگاه تنفس می شود . این تخم مرغ ها اغلب به عنوان غیر بارور حذف می شوند . تکمیل جیره با اسید اسکوربیک بهبود باروری و جوجه درآوری را در گله های مرغ مادر نشان داده است .

مکانیزم اصلی در بهبود باروری و جوجه درآوری این گله ها ، بهبود یافتن مراحل آهکی شدن و مهیا شدن زمینه های بهتر برای رشد جنین و حیات آن است . هر چه که پوسته تخم مرغ ضخیم تر شود ، بدون توجه به تخلخلش ، از تبادل گازی جلوگیری خواهد کرد و بنابراین به صورت عاملی مضر برای رشد جنین محسوب می شود .
3-1-2-بیوسنتز اسید اسکوربیک :

بیوسنتز اسید اسکوربیک در جوجه ها در کلیه ها به وقوع می پیوندد . در مرغ تخمگذار در دوره تولید تقاضای بیشتری برای استفاده اسید اسکوربیک ، برای تأمین نیازهای فیزیولوژیکی وجود دارد .
بیشترین افزایش نیاز به اسید اسکوربیک در طی استرسهای محیطی حاد همچون گرما یا سرمای بیش از حد هوا به وقوع می پیوندد . تحت چنین شرایطی ، کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ و افزوده شدن موارد پوسته نازک و تخم مرغهای شکسته به عنوان موارد مشترک به صورت معنی داری پدیدار می شود .

تحت چنین شرایطی ، تکمیل جیره با اسید اسکوربیک ، اثر سودمندی در جلوگیری تلفات اقتصادی ناشی از کیفیت پایین پوسته تخم مرغ نشان داده است . همچنین بیوسنتز اسید اسکوربیک ممکن است در اثر عفونتهایی که عمدتاً وظایف کلیه را مختل می کنند آسیب ببیند . آلودگیهایی که چنین پتانسیلی را دارا هستند ، شامل عفونت های برونشیت ، بیماری ویروسی بورسا ( کیسه بورسال « فابرسیوس » در مقعد جوجه قرار دارد ) مایکوتوکسین ها به سبب اهمیت آسیب شناسی در کلیه ها ، شناخته شده هستند . بنابراین پتانسیلی برای محدود کردن بیوسنتز اسید اسکوربیک دارا هستند . تحت چنین شرایطی تکمیل جیره با اسید اسکوربیک دارا هستند . تحت چنین شرایطی تکمیل جیره با اسید اسکوربیک برای به حداقل رساندن تلفات اقتصادی توصیه شده است .

کیفیت آلبومین تخم مرغها طی پیشرفت سیکل تخم گذاری همانند کاهش در کیفیت پوسته تخم مرغ تنزل می یابد . نسبت کاهش کیفیت آلبومین در حدود 2 واحد هاگ یونیت ( H.U. ) در ماه تخمین زده شده است . همچنین قابلیت جوجه درآوری تخم مرغها با پیشرفت سیکل تخم گذاری تنزل می یابد .
تخم مرغ های با پوسته نازک و کیفیت پایین آلبومین ، آب بیشتری به اتمسفر آزاد خواهند کرد ، مخصوصاً در طی ذخیره سازی در شرایط رطوبت پایین محیط ، که قابلیت جوجه درآوری تخم مرغها با پیشرفت سیکل تخم گذاری تنزل می یابد .
تخم مرغهای با پوسته نازک و کیفیت پایین آلبومین ، آب بیشتری به اتمسفر آزاد خواهند کرد ، مخصوصاً در طی ذخیره سازی در شرایط رطوبت پایین محیط ، که قابلیت جوجه در آوری بد را در پی خواهد داشت ، تنزل در کیفیت آلبومین اغلب در طی و به دنبال یک عفونت تجربه شده است . بیشترین عفونتهای مشترک در گله های تجاری عفونتهای برونشیت ، عارضه کاهش تولید تخم مرغ ( مترجم – Egg Drap در سال 1976 شناسایی و به عنوان بیماری ویروسی که موجب کاهش تولید تخم مرغ و کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ می شود ، شناخته گردید ) ، بیماری نیوکاسل و عفونت هموفیلی هستند .

در طی مراحل عفونت مرغها ، استرسهای تأثیر گذار روی سیستم ایمنی تجربه می شوند که روی میزان متابولیسم و بهترین تبادل مواد مغذی اثر می گذارند و وضعیت جدیدی ایجاد می کنند . تحت این شرایط استرسهای ایمنولوژیکالی اسید اسکوربیک برای مبارزه با عفونت نیاز است لذا اسید اسکوربیک قابل دسترس برای مراحل آهکی شدن کافی نیست و به ترتیب کیفیت پوسته ضعیف و جوجه در آوری پایین را نتیجه می دهد . این وضعیت بیشترین تأکید را به تنزل کیفیت آلبومین در طی مراحل عفونت می گذارد ، زیرا ساخت پروتئین در طی عفونت برای تولید بیشتر آنتی بادیها جایگزین پروتئین مورد نیاز برای ساخت آلبومین منحرف می شود .
از لحاظ عملی و برای به حداقل رساندن اتلافهای اقتصادی ناشی از اتلاف تولید تخم مرغ به علت کیفیت پوسته ضعیف و جلوگیری از تلفات باروری و جوجه در آوری ، میزان اسید اسکوربیک جیره به ترتیب زیر توصیه شده است : مرغان تخمگذار تجاری ( gms/mt ) 100 گرم در تن ( % 01/0 )
مرغان تخمگذار مادر ( gms/mt ) 150 گرم در تن
3-2-بیکربنات سدیم ( NaHCO3 ) :
مرغ های در سن 30 هفتگی تغذیه شده با 1% مکمل NaHCO3 و همچنین نگهداری شده در دمای 30 درجه C و با برنامه نوری متناوب و یا استاندارد ضریب شکنندگی پوسته تخم مرغ هایشان بهبود داده شده است . بهبود کیفیت پوسته در گروه برای که با برنامه نوری متناوب مواجه بود نه بیشتر بوده است . استفاده از مکمل NaHCO3 برای مرغان تخم گذار در دمای بالا بطور معناداری کیفیت پوسته تخم مرغ را در آنها بهبود داد زیرا مرغ ها بیکربنات مضاعف را در طول دوره فعال تشکیل پوسته تخم مرغ مصرف می کنند . اضافه نمودن بیکربنات سدیم یا سسکوییکربنات سدیم تصفیه شده ، ارتقاء بالانس الکترولیت جیره ، بهبود بالانس اسید و باز را نشان داد و یک اثر مثبت بر کیفیت پوسته تخم مرغ داشت .
رابطه بین کلسیم و گازکربنیک و یون بیکربنات خون ومایع داخل رحم
3-3-آلمینیو سیلیکات ها :
نتایج میزان 40% بهبود را در وزن مخصوص و 2/2 % بهبود را در ضریب تبدیل غذایی را بوسیله اضافه کردن 75/0% آلمینیوسیلیکات سدیم در جیره تخمگذاران نشان داد و کیفیت پوسته را در تابستان افزایش داد اما در زمستان اینگونه نبود به هر حال نگرانی ها باید از بابت ظرفیت تبادل یونی و ترکیبات انتخاب شده سیلیکات بر طرف گردد .
3-4- مینرالها ( مواد معدنی ):
همان طور که می دانیم قسمت اعظم پوسته ( 98% ) از مواد معدنی تشکیل شده است که عمدتاً حاوی کربنات کلسیم می باشد . این مواد بر روی غشاهای پوسته که از جنس ماتریکس آلی هستند ، ذخیره می گردد . این غشاها ، ترکیبی از پروتئین و موکوپلی ساکاریدها می باشند . این غشاها ( غشای داخلی و غضای خارجی ) از رشته های متعددی ساخته شده اند که دارای هسته های پروتئینی می باشند و این هسته های پروتئینی توسط یک لفاف گلیکو پروتئینی پوشیده شده اند . بخش اعظم مواد پروتئینی آن را ماده شبه کراتینی تشکیل می دهد که عمدتاً از اسید آمینه های گوگرد دار ( 70 تا 75 درصد ) تشکیل شده است و بخش کوچکی از آن ( 10 درصد ) را کولاژن می سازد . اهمیت ماتریکس آلی در این است که به عنوان عاملی موثر در کیفیت پوسته شناخته شده است . نشان داده شده است که با افزایش سن مرغ ، غشاهای پوسته از نظر ترکیبات اسید آمینه ای دستخوش تغییراتی می شوند که همین امر بر کیفیت پوسته اثر می گذارد . تغییرات ایجاد شده در ساخت و ترشح غشاهای پوسته ، در روند تشکیل پوسته آسیبی وارد می کند و موجب کاهش کیفیت آن می گردد .

مواد معدنی جزئینه ای ( trace minerals ) در این زمینه نقش مهمی دارند . کمبود مس و منگنز بر تشکیل غشاهای پوسته ، ساختمان پوسته ، ضخامت پوسته و تولید تخم مرغ تأثیر می گذارد . اهمیت منگنز شاید ناشی از نقش آن در ساخت پروتئین – موکوپلی ساکارید ها باشد ؛ زیرا به نظر می رسد این لفاف مهم گلیکو پروتئینی و نیز سایر ترکیبات آلی موجود در ماتریکس پوسته تخم مرغ برای شروع آهکی شدن آن نقش مهمی دارند .
3-4-1-آنزیم وابسته به روی

پوسته در غده پوسته ساز ( shell gland ) تشکیل می گردد ؛ از این رو ، این غده نیاز به تأمین مقادیر کافی یون های کلسیم دارد . علاوه بر آن ، ترشحات غده پوسته ساز برای تشکیل پوسته باید حاوی مقادیر کافی یون های بی کربنات نیز باشد . ولی معمولاً یون بی کربنات به عنوان عامل موثر در کیفیت پوسته مورد بی توجهی قرار می گیرد . یکی از منابع اصلی یون های بی کربنات مورد نیاز در تشکیل پوسته تخم مرغ ، دی اکسید کربن می باشد که در خلال سوخت و ساز طبیعی در سلول های غده پوسته ساز تولید می شود و یا از خون فراهم می گردد . آنزیم وابسته به روی ( zn ) کربنیک آنهیدراز ، در تشکیل یون های بی کربنات از دی اکسید کربن و آب نقش مهمی دارد . مشاهده کاهش فعالیت آنزیم کربنیک آنهیدراز در موکوس غده پوسته ساز در مرغ ها ، زمان استراحت از تخمگذاری ، این تصور را بر می انگیزد که تولید کربنات برای تشکیل پوسته ، ممکن است متأثیر از عوامل بیرونی نظیر آب آشامیدنی ملح دار باشد که موجب کاهش فعالیت کربنیک آنهیدراز می گردد .
این مشاهدات نشان می دهد که کربنیک آنهیدراز ممکن است در تشکیل پوسته تخم مرغ نقش مهمی داشته باشد . این واقعیت که این آنزیم به روی وابسته است ، موجب می گردد که فعال بودن و عملکرد صحیح آن تحت تأثیر متقابل مواد معدنی و قابلیت دسترس زیستی ( bioavailability ) آنها باشد . بدرستی معلوم شده است که کلسیم در همان مکان های جذب روی ، مس و منگنز با آنها به رقابت می پردازد و در واقع جیره های پُر کلسیم مستقیماً موجب کاهش فعالیت آنزیم کربنیک آنهیدراز می شوند . مطالعات اخیر نشان داده است که کلسیم در تضاد با روی حاصل از منابع معدنی غیر آلی می باشد و مانع از جذب آن می گردد .

3-4-2-ارزش مواد معدنی نادیده گرفته شده ( overlooked minerals )
یافته های علمی جدید نشان می دهد که به نظر می رسد اهمیت قابلیت دسترس حیاتی عناصری غیر از کلسیم و فسفر که در تشکیل پوسته موثر هستند نادیده گرفته شده است ؛ بویژه روی و منگنز به لحاظ نقشی که به عنوان جزئی از سیستم های آنزیمی جهت تشکیل کربنات و ساخت پروتئین – موکوپلی ساکارید دارند .

مصرف ترکیباتی از این مواد معدنی با قابلیت دسترسی حیاتی بیشتر و یا فعال از نظر زیستی ( bioactive ) ممکن است به کاهش پاره ای از مشکلات مرتبط با نامرغوبی پوسته کمک کند . برای نمونه نشان داده شده است که در جیره های پر کلسیم ، پروتئینات روی بهتر از ترکیبات معدنی جذب می شود . بر طبق گزارش های تحقیقاتی جدید ، مصرف مکمل های غنی از ترکیبات فعال زیستی روی و منگنز موجب بهبود کلی کیفیت پوسته تخم مرغ از جمله استحکام پوسته ، وزن مخصوص و ضخامت آن می گردد .

مصرف مکمل های تجارتی فعال زیستی روی و منگنز نیز نشان می دهد که در خصوص کاهش میزان تخم مرغ فله ای ( Bucket eggs ) و ترک دار نتایج خوبی دربرداشته است . نتایج به دست آمده موید این فرضیه است که برای بهبود کیفیت پوسته تخم مرغ ، باید بهبود قابلیت دسترسی زیستی و فعالیت زیستی عناصر روی و منگنز را که در فعال سازی آنزیم کربنیک آنهیدراز و تشکیل گلیکو پروتئین موثر می باشند مد نظر قرار داد .

3-5- کلسیم :

سوخت و ساز کلسیم در طیور از جنبه‌های مختلفی با پستانداران تفاوت دارد:
- پیش از شروع تخمگذاری، بافت استخوان اضافی در بخش مدولاری استخوان‌های دراز به وجود می‌آید.
- غدد پوسته‌ساز پرندگان طی 15 ساعت در حدود 5/2-2 گرم کلسیم برای آهکی شدن پوسته انتقال می‌دهند و روزانه حدود 10 درصد از کل ذخیره کلسیم بدن را برای تشکیل تخم‌مرغ مصرف می‌کنند.
- میزان کلسیم خون طیور در واکنش‌ به استروژن و فعالیت‌های تولید مثلی افزایش می‌یابد.
- درپرندگان نقش فیزیولوژیکی مشخصی برای هورمون کلسی تونین در ارتباط با متابولیسم کلسیم و استخوان مشخص نشده است. این ویژگی خاص سبب شده است که سوخت و ساز کلسیم در پرندگان و بخصوص مرغ به طور دقیق مورد توجه قرار گیرد.
3-5-1-جذب کلسیم و عوامل مؤثر بر آن :
جذب کلسیم در دوازدهه از طریق انتقال فعال و انتشار صورت می‌گیرد. نشان داده شده است که هنگام کاهش کلسیم جیره مقدار بیشتری از کلسیم از طریق انتقال فعال جذب می‌گردد. عوامل متعددی در جذب کلسیم از روده نقش دارند که عبارتند از:
• سن مرغ

نشان داده شده است که با افزایش سن، جذب کلسیم کاهش می‌یابد. پترسون نشان داد که توانایی مرغان تخمگذار برای جذب کلسیم از دستگاه گوارش و برداشت کلسیم از مغز استخوان با افزایش سن کاهش می‌یابد.
میزان جذب کلسیم در مرغ‌های تخمگذار جوان 60 درصد و در مرغ‌های مسن‌تر 40 درصد است.به گفته گروهی از محققین این کاهش جذب کلسیم چندان چشمگیر نیست و نمی‌تواند عامل کاهش کیفیت پوسته با افزایش سن باشد. نشان داده شده است که با افزایش سن مرغ توانایی کبد برای هیدروکسیله کردن ویتامین D3 و تولید 25 هیدروکسی کوله کلسیفرول کاهش می‌یابد.

3-7-2- مقایسه قفس و سایر سیستم ها :
قفس وپن : در یک بررسی مرغان به دو گروه تقسیم شده و یک دسته در قفس و دسته دیگر در پن نگهداری شدند . مرغانی که در قفس بودند دو هفته زودتر از گروه دیگر شروع به تخمگذاری کردند ولی گروهی که در پن نگهداری شدند نسبت به مرغان در قفس تولید بالاتر ( 92-33 درصد در مقابل 76-16 درصد ) ، وزن پوسته بیشتر ( 31/5 – 67/4 در مقابل 93/4 – 78/4 گرم ) و استحکام پوسته بیشتری ( 53/2 – 64/1 در مقابل 85/1 – 59/1 کیلوگرم بر سانتی متر مربع ) داشتند ولی وزن تخم در این گروه کمتر بود .

مقایسه قفس و بستر : مقایسه این دو سیستم نگهداری در مورد بوقلمون ها نشان داد که درصد پوسته های غیر طبیعی در قفس و بستر به ترتیب 02/1 و 09/5 درصد در یک سویه و 8/1 و 58/5 درصد در سویه دیگر بود . روش نگهداری مرغ ها همچنین بر درصد تخم های دراز ، شکسته یا دارای پوسته نرم نیز تأثیر می گذارد .
دوره های مختلف نوردهی : در یک تحقیق سه گروه از مرغان در شرایط متفاوت نوری نگهداری شدند : گروه اول ( شاهد ) 15 ساعت روشنایی و 9 ساعت تاریکی ، گروه دوم ( 19 ساعت روشنایی و 9 ساعت تاریکی ) و گروه سوم ( 15 ساعت روشنایی و 13 ساعت تاریکی ) . نتایج نشان داد که وزن تخم در گروه دوم ( 19 ساعت روشنایی و 9 ساعت تاریکی ) در حدود 1/68 و در گروه سوم ( 15 ساعت روشنایی و 13 ساعت تاریکی ) در حدود 6/67 گرم بوده و به طور مشخصی بالاتر از گروه شاهد ( 6/65 گرم ) بود . ضخامت پوسته ، وزن پوسته و استحکام آن در دو گروه مورد آزمون به طور مشخصی بالاتر از گروه شاهد بود .

کیفیت نور : در آزمونی مرغان تحت رژیم های نوری متفاوت آبی ، سبز ، قرمز یا سفید التهابی قرار گرفتند . طول مدت نوردهی روزانه 16 ساعت و شدت نورها یکسان بود . نتایج نشان داد که با افزایش طول موج نور ، وزن پوسته کاهش می یابد .

نوک چینی : در یک بررسی مرغان به دو گروه تقسیم شدند . در گروه اول نوک ها کوتاه شد و در گروه دوم این کار انجام نگرفت . مقایسه بین دو گروه در سنین 42-28 هفتگی نشان داد که نوک چینی هیچ تأثیری بر وزن مخصوص تخم ، بد شکلی ها و استحکام پوسته نداشت .

3-7-3-عوامل محیطی :

تأثیر فصل : تمام صفات کیفی پوسته به طور مشخصی تحت تأثیر فصل قرار می گیرند . ضخامت پوسته ، وزن مخصوص تخم و وزن پوسته در زمستان بالاترین و در تابستان پایین ترین مقدار را دارا هستند درصد پوسته و وزن پوسته بر واحد سطح در زمستان بالاترین و در بهار پایین تر مقدار را نشان می دهند . تراکم پوسته در تابستان بیشترین و در بهار کمترین مقدار را دارد .

دما : در یک بررسی مرغان به سه گروه تقسیم شدند . یک گروه به طور ثابت در دمای 9/23 درجه سانتی گراد ، گروه دیگر به طور متناوب بین دماهای 6/15 و 7/37 درجه سانتی گراد و گروه سوم بین دماهای 1/21 و 7/37 درجه سانتی گراد نگهداری شدند . نتایج نشان داد که در شرایط مختلف درصد تولید ، مقدار غذای مصرفی به ازای مقدار تولید و وزن کل پرنده ها تغییر نمی کند ولی غذای مصرفی روزانه ، وزن تخم و ضخامت پوسته بین دماهای 4/29 – 7/26 درجه سانتی گراد کاهش می یابد . نگهداری مرغان در دمای ثابت 9/23 درجه سانتی گراد باعث تولید تخم های سنگین تر با پوسته های ضخیم تر نسبت به مرغانی می شود که در دمای متغیر حدود 4/29 درجه نگهداری شده اند . نگهداری در دمای متغیر تنها باعث کم شدن مصرف غذا در گرما نمی شود بلکه استرس گرما به طور مستقیم می تواند وزن تخم و ضخامت پوسته را کاهش دهد .

روش هایی برای حل کردن مشکل گرما :

1- دمیدن co2 در آب مصرفی : تحقیقات نشان می دهند که اگر به آب مصرفی مرغان co2 خالص دمیده شود و این آب حاوی کربنات در دمای 23 درجه سانتی گراد به مرغان داده شود تولید تخم بالاتر می رود .

اگر از این آب در دمای 35 درجه استفاده شود از کاهش کیفیت پوست و نازک شدن آن که در این دما اتفاق می افتد جلوگیری می شود .

2- استفاده از کلسی تریول :

در ماه ژانویه دکتر Tsnag از مرکز تحقیقات جانوری کانادا مقاله ای تحت عنوان کاهش میزان شکستگی تخم مرغ در اثر کلسی تریول ارائه داد کلسی تریول از جمله متابولیتهای مشتق شده از D3 می باشد که به عنوان هورمون شناخته شده است دریک کار تحقیقاتی که توسط Tsang انجام شد تعدادی از مرغان با جیره کنترل حاوی ویتامین D3 و تعدادی دیگر باجیره ای که به جای ویتامین D3 حاوی کلسی تریول بود تغذیه شدند تخم مرغها قبل و بعد از شستشو و درجه بندی از طریق کندل کردن مورد بررسی قرار گرفتند میزان شکستگی ها هنگام استفاده از کلسی تریول کاهش یافته بود .

3-8-برخی از روش ها در جهت کاهش شکستگی تخم مرغ ها :

I . یک وسیله نرم ( شبیه تشک ) در جلوی بعضی از انواع محل های جمع آوری تخم مرغ قفس تعبیه کنید . این حالت فشار حاصل از غلتیدن تخم مرغ ها را برسیم جمع آوری ملایم خواهد کرد و شیوع ترک های مویی را کاهش خواهد داد . مطمئن شوید که وسیله تشک مانند بطور صحیح مستقر گشته است و بطور صحیحی تخم مرغ ها را از قفس دریافت می کند .

II . تخم مرغ ها را دست کم دو بار در روز و یا حتی بیشتر ( یعنی تا ممکن بیشتر ) جمع آوری نمایید . غلطیدن تخم مرغ ها به پایین در کف قفس شانس افزایش شکسته شدن در صورتی که چند تخم مرغ در محل جمع آوری وجود داشته باشد بیشتر خواهد کرد .

III . سیم ها یا سینی های جمع آوری تخم مرغ را در شرایط خوب نگهداری کنید . مرتباً آنها را امتحان کنید تا لبه های تیز ، هو شی خارجی و فرسودگی و استحلاک را در شبکه سیمی خود یا در سینی ها نداشته باشند .

IV . مطمئن شوید که تخم مرغ ها روی هم انباشته نمی شوند و به طور صحیح به مکان جمع آوری می رسد .

V . عادت کنید به چک کردن کیفیت و شرایط سینی های تخم مرغ که تخم مرغ ها را از قفس ها جمع آوری می کنند .

VI . کارگران را طوری تعلیم دهید که با دقت تخم مرغ ها را از منطقه جمع آوری تخم مرغ ، جمع آوری کنند و با ملایمت آنها را در سینی های ( طبق های ) جمع آوری تخم مرغ جای دهند بدون اینکه فرآیند جمع آوری کاهش پیدا کند و سرعت آن کم شود .

VII . مطمئن شوید تهویه به خوبی نگهداری شود و فن ها هر کدام بطور شایسته ای در طول گرما کار کنند . سعی کنید تا دمای محیطی پایداری را تا جایی که در حد توان شما است ایجاد کنید .

VIII . کاهش دهید سر و صداها را ، همچنین فعالیت و حرکت کارگران در بین آشیانه های مرغان تخم گذار را به حد ممکن تا استرس ، تنش و آشوب را در پرندگان کاهش دهد .

IX . یک ترکیب غذایی با کیفیت بالا و بدون هر گونه آلودگی ، مواد فاسد و مواد تقلبی و مایکو پلاسماها را تهیه کنید . همچنین آبی خوش مشرب و سالم را در تمام اوقات برای پرندگان تهیه نمایید .

X . حشرات پروازی ای را که باعث آزار و اذیت پرندگان می شوند کاهش دهید .

XI . بطور روزمره اندازه و وزن مخصوص و ضخامت پوسته را چک کنید و اگر هر تغییر مشاهده شد ، سعی کنید بوسیله روش گوناگون تصحیح کنید .

3-9-نتیجه گیری :

حفاظت از کیفیت پوسته تخم مرغ یک فعالیت پیچیده می باشد . حتی اگر ما دانش صحیح و کافی داشته باشیم ممکن نیست که بطور کامل مسئله پوسته تخم مرغ را حل کنیم .

به هر حال ما می توانیم کاهش مهمی را در میزان زیان تخم مرغ بواسطه کیفیت ضعیف پوسته ایجاد کنیم .

این قضیه وقتی به سرانجام می رسد که ما درک کنیم که فاکتورهای جداگانه ، معمولاً مسئول شکستگی تخم مرغ ها هستند ، بسیاری از فاکتورهایی با کیفیت پوسته مرتبط هستند شامل ؛ مسائل سلامتی گله ، کارهای مدیریتی ، کنترل محیطی ، پرورش و تغذیه مناسب