موسسه اطلاعات مرغداری - مديريت گله هاي مادر در شرايط آب و هوايي گرم

در کشورهايي که دماي هوا اغلب به بالاتر از 30 درجه سانتي گراد مي رسد بايد مديريت خاصي را براي ثابت نگه داشتن توليد درگله اعمال نمود صنعت پرورش مرغ گوشتي امروزه نياز به توليد جوجه اي با کارايي بسيار بالا ، افزايش وزن سريع ، ضريب تبديل غذايي خوب و ماندگاري بالا دارد تا بيشترين ميزان گوشت را توليد نمايد .

درعين حال متخصصين اصلاح نژاد طيور بايد سطح توليد را در گله هاي مادر، در حداکثر مقدار ممکن حفظ نمايند علت تاکيد مداوم بر بالابودن ميزان توليد ، بيشتر بودن تعداد تخم مرغ قابل جوجه کشي است زيرا از اين طريق مي توان به تعداد بيشتري جوجه يکروزه گوشتي دست يافت همانگونه که گله هاي مادر به منظور بهبود مستمر و مداوم در عملکرد جوجه هاي گوشتي ، بهگزيني مي شوند قابليت افزايش وزن سريع در مرغ مادر نيز افزايش مي يابد مديران توليد گله هاي مادر بايد با پذيرفتن اين موضوع و تنظيم و بهبود روشهاي مديريتي به حداکثر توان ژنتيکي مرغهاي گله خود در زمينه توليد دست يابند به طور مثال اگر در گله هاي مادر امروزي اصول تغذيه به خوبي رعايت نشود و يا اينکه از معيار نامناسبي براي کنترل وزن گله در اين مرحله خوراک بيشتري مصرف کرده و زماني که به مرحله توليد مي رسد وزن بسيار بالايي داشته باشد در چنين گله اي سن بلوغ **** افزايش يافته و شروع توليد به تاخير مي افتد و عملکرد توليد گله پايين تر از حد انتظار خواهد بود .

مشکلات در مناطق با آب و هواي گرم
مشکل اصلي در مناطق گرمسيري بالا بودن دماي هوا مي باشد حرارت به طور مستقيم و يا غير مستقيم اثرات نامطلوب زيادي روي جوجه ها مي گذارد اثرات مستقيم اثرات نامطلوب زيادي روي جوجه ها مي گذارد اثرات مستقيم عبارتند از تلفات بالا ، کاهش مصرف غذا و دارا بودن سرعت رشد آهسته ، ضريب تبديل غذايي نامطلوب و کاهش در باروري . اثرات غير مستقيم عبارتند از گرمازدگي گله ، بروز بيماريها به خصوص عفونتهاي باکتريايي از قبيل اشريشياکولي و سالمونلا ، وقوع بالاي کانيباليسم به علت شدت نور زياد در نواحي گرمسيري .

اصول مديريت
هدف کلي در مزارع مرغ مادر توليد تعداد زيادي جوجه يکروزه گوشتي و تخمگذار با کيفيت عالي است جهت رسيدن به اين هدف مديريت اصولي از اهميت بسيار زيادي برخوردار است و بايد تمام نکات زير را مورد توجه قرار داد :
1- رعايت کامل اصول بهداشتي – ايزوله بودن مزرعه ، يک سن بودن جوجه ها در سالنهاي يک مزرعه و تخليه همزمان سالنها ، نظافت و سپس ضد عفوني کامل سالنها پس از تخليه ، کنترل صحيح ورود و خروج در مزرعه و معدوم نمودن صحيح لاشه هاي تلفات .
2- نوک چيني صحيح و با دقت
3- برنامه نوري کنترل شده .
4- برنامه غذايي کنترل شده .
5- برنامه واکسيناسيون مناسب .
6- مراقب صحيح از گله .
7- آب آشاميدني با کيفيت خوب .
8- کنترل وزن بدن و يکنواختي گله .
9- تهويه مناسب .
10 – تغذيه صحيح و فرمولهاي غذايي مناسب .

پيشگيري و حل مشکلات دماي بالا
گرم بودن هوا در مناطق گرمسيري يک مشکل دائمي است زيرا در اين کشورها دماي هواي بالاتر از 30 درجه سانتي گراد طبيعي است حداکثر دماي روزانه مي تواند به 39 تا 40 درجه نيز برسد مرغدار بايد براي حل مشکلات مربوطه موارد زير را رعايت نمايد :
1- کاهش دماي سالن پرورش جوجه از طريق عايق سازي سقف و پاشيدن اب روي آن و استفاده از مه پاش در داخل سالن و داشتن يک سيستم تهويه خوب .
2- تهويه سالن جوجه ها را با نصب يک هواکش با اندازه بزرگتر از 36 اينچ افزايش دهيد و در مناطقي که احتمال قطع برق وجود دارد بايد به تعداد کافي دريچه هوا در سقف ويا در ديوار سالن نصب نمود تا در هنگام قطع برق بتوان از تهويه طبيعي بهره گرفت .
3- مصرف آب آشاميدني را افزايش دهيد براي خنک نگه داشتن آب لوله اصلي اب بايد در زير زمين نصب شده باشد در صورت وجود امکان آلودگي آب ، جهت از بين بردن عوامل بيماريزا از قبيل کلي فرمها آب بايد ضد عفوني شود .
4- افزايش ميزان مصرف غذا با تغيير دادن برنامه نوري به طوري که جوجه ها هنگام صبح که خنک ترين ساعات روز است قادر به مصرف غذا باشند در ضمن مي توان با افزايش ميزان تراکم مواد مغذي خوراک و تامين تهويه خوب به اين مسئله کمک نمود .
5- کاهش تراکم سالن در مواقع گرما .

مديريت گله هاي مادر گوشتي
کنترل وزن بدن مرغها : با توجه به اينکه جوجه هاي گوشتي طوري اصلاح شده اند که داراي سرعت رشد زياد وراندمان غذايي بالايي باشند بنابراين مرغهاي گله هاي مادر نيز بايد داراي صفات ژنتيکي مشابهي باشند با وجودي که افزايش وزن سريع در جوجه هاي گوشتي ضروري است ولي ثابت شده است که اين مسئله ميتواند مشکل افرين باشد کنترل وزن در مرحله رشد و قبل از تخمگذاري بسيار مشکل مي باشد ولي از بيشترين اهميت برخوردار است عدم توجه به وزن مرغها و خروسهاي گله مادر گوشتي مي تواند باعث به تاخير افتادن آغاز توليد تا بعد از 25 هفتگي شود در نتيجه تعداد کمتري تخم از هر قطعه مرغ حاصل گشته ، باروري و جوجه درآوري کاهش مي يابد و مرغ در حال تخمگذاري نسبت به هواي گرم حساستر مي شود بدين ترتيب تلفات چنين گله اي بيشتر بوده و عملکرد پايين تري را نشان مي دهد .

کنترل وزن بدن
1- کنترل شديد وزن بدن مرغ در سنين اوليه ضروري است به ازا هر مرغ 5/0 کيلوگرم از خوراک پيش دان درنظر بگيريد اين مقدار بايد براي دو هفته تغذيه کامل کافي باشد سپس خوراک رشد را مورد استفاده قرار داده و محدوديت غذايي را اعمال نماييد وزن بدن مرغ در چهار هفتگي بايد بين 400 تا 450 گرم باشد .
2- يک افزايش وزن دائمي و اهسته را بين سنين 5 تا 15 هفتگي حفظ نمائيد افزايش وزن در طي سنين 5 تا 10 هفتگي بايد در سطح پايين و 90 گرم درهفته از 11 تا 15 هفتگي ، 90 تا 110 گرم در هفته مناسب باشد .
3- افزايش وزن از سن 16 تا 26 هفتگي بايد تسريع گردد در طي اين دوران ، رشد و تکامل اندامهاي توليد مثل نيمچه ها و بلوغ **** شروع شده است در صورتي که سالنها کاملا بسته نيستند براي گله اي که با کوتاهتر شدن طول روز مواجه است افزايش وزن در اين مرحله بايد بيشتر از گله اي باشد که در فصلي است که طول روز افزايش مي يابد هنگامي که نيمچه ها به سن 16 تا 20 هفتگي مي رسند افزايش وزن آنها بايد بيشتر از ساير مراحل باشد دراين مرحله وزن بدن بايد 150 تا 160 گرم در هفته افزايش يابد براي گله هايي که با افزايش طول روز مواجه هستند افزايش وزن در سنين 16 تا 20 هفتگي بايد کمتر يعني حدود 11 تا 115 گرم در هفته باشد افزايش وزن بدن نيمچه ها در 21 تا 24 هفتگي بايد به طور ناگهاني بالا برود و به 150 تا 160 گرم در هفته برسد اما محدوديت غذايي بايد با احتياط صورت گيرد زيرا استرسي که دراثر محدوديت غذايي گله وارد مي شود مي تواند باعث بروز کاني باليسم و يا کوکسيديوز شد نوک چيني صحيح ، عملکرد مناسب دانخوري و کاهش شدت نورمي تواند اين مشکلات را تا حدي کاهش دهد . رعايت اين برنامه غذايي نه تنها حساسيت گله را نسبت به استرس گرمايي کاهش مي دهد بلکه باعث مي شود گله به موقع به توليدببايد بهتري داشته باشد تداوم تخمگذاري بيشتر شود وجوجه با کيفيت بهتري توليد گردد قدرت باروري خروس و فعاليت ان نيز افزايش مي يابد براي بدست آوردن درصد جوجه درآوري بالاتر ، موارد زير بايدمرود توجه قرار گيرند . تجهيزات و برنامه ها بايد به سهولت قابل استفاده و اجرا باشند علي رغم آگاهي عمومي مبني بر اينکه نيازهاي غذايي مرغ و خروس متفاوت مي باشند اما اغلب مردم ترجيح مي دهند تا براي جلوگيري از بروز اشتباه درتغذيه که مي تواند اثرات زيانباري براي توليد داشته باشد از يک فرمول غذايي براي هر دو جنس استفاده کنند بهتر است براي کنترل وزن خروسها از دانخوريهاي بشقابي استفاده شود البته خروسها از دانخوريهاي بشقابي استفاده شود البته مرغها و خروسها با هم در صبح زود تغذيه مي شوند برنامه غذايي بايد طوري تنظيم گردد که کنترل وزن جوجه خروسها به موازات جوجه مرغها صورت گيرد وزن خروسها در 4 تا 5 هفتگي بايد 150 درصد وزن مرغها باشد در طي دوره توليد ، خروسها هميشه بايد 30 درصد سنگين تراز مرغها باشند مقدار غذاي روزانه خروسها در اين دوره 115 تا 130 گرم است براي جلوگيري ازدسترسي مرغها ، دانخوري ها خروسها بايد در موقعيت بالاتري قرار گيرد وبراي جلوگيري از مصرف جيره مرغها توسط خروسها ازنرده هاي فلزي بر روي دانخوري مرغها استفاده مي شود .
استفاده از pad و يا پوشال جهت خنک سازي تبخيري
دماي بالاي هوا در مناطق گرمسيري يک مشکلي عمده مي باشد تلاش شده است تا با استفاده از سالنهاي باز اين مشکل برطرف گردد با وجود اين سيستم هاي خنک کننده تبخيري روش موثري را به منظور حفاظت گله در برابر تلفات ، وقوع بيماري و افت توليدناشي از استرس گرمايي براي صنعت طيور فراهم کرده است . در اين سيستم ، هوا با فشار از ميان لايه هاي پوشال مرطوب که داراي سطح زيادي مي باشند عبور کرده و وارد سالن مي شود حرارت هوا ، آب اين سطوح را تبخير کرده و در نتيجه از دماي هواکاسته شده و به رطوبت آن افزوده مي شود . در 3 تا 4 سال اخير در تايلند اين سيستم براي گله هاي مرغ گوشتي بيشتراز گله هاي مرغ مادر مورد استفاده قرار گرفته است سالنها معمولا به طول 120 متر ، عرض 12 متر و ارتفاع 4 متر مي باشند pad يا لايه پوشالي که براي اين نوع سيستم خنک سازي استفاده مي شود داراي قطر 15 سانتي متر ، ارتفاع 5/1 متر و طول 24 متر است در ابتدا ، پوشال را در يک طرف سالن نصب مي کردند اما بعدا طول 24 متر را نصف کرده و هر قسمت در يک طرف سالن درست در مقابل يکديگر نصب شد تا از اين طريق سالن به طور يکنواخت تري خنک شود . عايق بندي سقف به منظور جلوگيري از انتقال حرارت تشعشعي به داخل سالن ، اهميت دارد در مراحل اوليه از نوعي ميکروفيبر براي عايق سازي استفاده مي شد ولي با توجه به نقاط ضعفي که اين ماده داشت در حال حاضر از پلي اورتان در سطح داخلي سقف استفاده مي شود آزمايشهايي در حال انجام است که ورقهاي منعکس کننده حرارت براي نصب روي پشت بام استفاده شود اين نوع ورقها در مقايسه با پوششهاي شيميايي پشت بام ارزانتر تمام مي شوند و به همين دليل احتمالا در اينده استفاده از اين نوع عايق بندي بر ساير انواع ترجيح داده خواهد شد . براي استفاده از سيستم خنک سازي تبخيري بايد سالن کاملا بسته باشد و هيچ راه ديگري براي ورود هوا به جز از طريق سيستم تهويه وجود نداشته باشد به منظور هدايت جريان هوا برروي پرنده ها ، صفحات برگرداننده هوا به فاصله 12 متر از سقف آويزان مي شوند هوا با سرعت 12 متر دردقيقه و توسط 8 هواکش 48 اينچي به ظرفيت 20 هزار فوت مکعب در دقيقه که درانتهاي ديگر سالن قرار گرفته اند به درون سالن کشيده مي شود .

فوايد سيستم خنک سازي تبخيري
اين سيستم استرس گرمايي را کاهش داده و باعث بهبود سلامت گله مي شود که منجر به توليد بالاتر در گله هاي مادر مي گردد تلفات به خصوص در فصول گرم کاهش مي يابد . در مقايسه با سالنهاي باز ، به تعداد کمتري هواکش نياز است که اين امر موجب صرفه جويي در مصرف برق مي شود از ان جايي که در اين سيستم ميتوان سالن را تقريبا به طور کامل تاريک نمود برنامه هاي نوري به راحتي قابل اجرا بوده و در نتيجه مي توان رشد گله را به خوبي تحت کنترل قرار داد هوا به طور يکنواخت در سالن جريان مي يابد هواي تازه اي که ميان اين سيستم عبور ميکند درمدت کوتاهتري توسط هواکش خارج مي شود اين عبور سريع باعث کاهش مقدار گاز امونياک در سالن مي گردد در هنگام استفاده از سيستم خنک کننده براي جوجه هاي گوشتي ، ميران رشد وبازده غذايي افزايش مي يابد .

نکاتي را که در اين سيستم بايد مورد توجه قرار داد
وجود سيستم برق اضطراري وسيستم هشدار دهنده از ضروريات اين سيستم است در صورت قطع برق به مدت بيش از دوساعت ، پرندگان سريعا تلف مي شوند . هواکش ها ، مسيرهاي ورودي هوا و صفحات منحرف کننده هوا بايد به طور مرتب کنترل شده و از کار کردن انها با حداکثر بازدهي اطمينان حاصل نمود . در صورتي که مقداراملاح کلسيمي آب بالا است بايد هر چند وقت يک بار سيستم را شستشو داد تا از تجمع املاح و بسته شدن منافذ عبور هوا جلوگيري به عمل ايد . براي کنترل حشرات و جلبکها بر روي سيستم و حفظ کارايي آن ، استفاده از حشره کشها ضروري است .

سالنهاي بسته
همان طور که قبلا اشاره شد يکي از فوايد سيستم خنک سازي تبخيري درمقايسه با استفاده از سالنهاي باز ، توانايي ايجادتاريکي در سالنهايي است که به اين سيستم مجهز هستند . هدف از بکارگيري سالن بسته ، کنترل بلوغ **** در نيمچه هاي مادر است به طوري که انها درزمان موردنظر يعني در 25 هفتگي به توليد بيايند تحت شرايط طبيعي ، شروع تخمگذاري به وسيله ترکيبي از افزايش دائمي وزن بدن و بلوغ **** کنترل مي شود اصولا در يک سالن بسته ، طول مدت روشنايي و همچنين شدت نور در طي دوران رشد ،در حد پاييني کنترل مي شود زماني که نيمچه ها ازنظر سن و وزن بدن به حد مناسب برسند برنامه نوردهي با افزايش طول مدت روشنايي و ميزان شدت نور به حالت معمول برگردانده ميشود از اين طريق مي توان نيمچه ها را به موقع به توليد آورد .

خلاصه
اغلب نکاتي که مورد بحث قرار گرفت در رابطه با گله هاي مرغ مادرگوشتي بود معذالک به سادگي ميتوان اصول مربوطه را در جهت پرورش گله هاي گوشتي و يا مديريت گله هاي تخمگذار بکارگرفته اما به دليل آنکه استفاده از طرحها وايده هاي جديد هزينه زيادي در بر دارد قبل از اجرا بايد تحليل اقتصادي لازم روي آنها صورت بگيرد اما مهمترين نکته ، نيروي انسانيست که بايد تعليم لازم را ببيند تا برداشت مناسبي از روشها و تجهيزات جديد داشته باشد و در ان صورت است که مي توان به حداکثر عملکرد دست يافت