موسسه اطلاعات مرغداری - بیماری نیوکاسل در شترمرغ

این بیماری اولین بیماری ویروسی است که قبل از سال 1986 در شتر مرغ گزارش شد. ویروس حاد عامل بیماری در تعدادی از واگیری ها در گله های شتر مرغ در آفریقای جنوبی جدا شده است.

سبب شناسی:
تا به حال ویروس های سر و تیپ پارامیکسو ویریده تیپ 1 عوامل مسببه بیماری نیوکاسل در شتر مرغ محسوب می شوند. طبق یک گزارش از کشور دانمارک طی یک دوره قرنطینه 18 قطعه از 77 قطعه شترمرغ و 4 امیو نگهداری شده تلف شدند. مشاهدات درمانگاهی و آسیب شناسی وجود هیچ بیماری قابل انتقالی را در گله نشان ندادند. ضعف های مدیریتی و مشکلات داخلی محل نگهداری در بروز تلفات بسیار مهم قلمداد شدند. سه سویه از پارامیکسو ویروس طیور، سروتیپ 1(APMN1)از روده ها و محتویات روده ای شتر مرغ های مرده در آزمایشگاه جدا شدند. پادتن های مونوکلونال (Monoclonal) موش و تجزیه و تحلیل محل های انحصاری(restriction site) نشان دادند که سه سویه جدا شده غیر قابل تشخیص از یکدیگر بوده و شبیه به ویروس های APMN1 می باشند که در شیوع های معمول بیماری نیوکاسل در صنعت طیور دانمارک وجود دارند.ویروس های سروتیپ پارامیکسو ویروس تیپ 1 یک گروه ویروسی با قرابت نزدیک به یکدیگر می باشند. برخی از ارتباطات سرولوژیکی بین ویروس نیوکاسل و دیگر سروتیپ های پارامیکسو ویروس مشخص شده است که مهمترین آنها در مورد سروتیپ پارامیکسوویروس تیپ 3 می باشد. سال های بسیاری سوش های نیوکاسل و نمونه های جدا شده به عنوان یک گروه ویروسی با تشابه سرولوژیکی در نظر گرفته می شدند. لذا این مطلب اساس روش های واکسیناسیون بکار رفته جهت پیشگیری از وقوع بیماری در اغلب کشورهای جهان بود. به هر حال اخیرا با توسعه روش های دقیق تر سرولوژیکی تنوع پادگنی قابل توجهی بین سویه های مختلف ویروس نیوکاسل مشخص شده است. تفریق و جداسازی انجام یافته در شناخت همه گیری ها با منشا حیوانی (اپیزوتیولوژی) ویروس نیوکاسل مخصوصا در همه گیری وابسته به کبوتر طی دهه 1980 در سراسر دنیا بی نهایت مفید بوده است. در برخوردهای ناگهانی با سویه های ویروس نیوکاسل و جداسازی آنها توانایی این ویروس ها در ایجاد علائم کاملا مشخص و حدت بیماری حتی در همان گونه های میزبان مورد توجه قرار گرفته و بر اساس تولید بیماری در جوجه ها تحت شرایط آزمایشگاهی، ویروس های نیوکاسل در پنج تحت تیپ قرار می گیرند.
1- ویروس های ویسروتروپیک و لوژنیک که متعاقب علائم تنفسی و عصبی مرگ و میر بالایی را به وجو می آورند.
2- ویروس های ویسروتروپیک و لوژنیک که مشکل بسیار حاد بیماری را با علائم ضایعات مشخص هموراژیک در لوله گوارشی ایجاد می کنند
3- ویروس های مزوژنیک که علائم تنفسی و گاهی عصبی همراه با مرگ و میر پائین را ایجاد می کنند.
4- ویروس های لنتوژنیک تنفسی که موجب عفونت تنفسی ملایم یا نا آشکار می شوند.
5- ویروس های روده ای بدون علائم مشخص که عفونت روده نا آشکاری را ایجاد می کنند.

به هر حال این گروه ها به عنوان راهنما تلقی شده و همواره میزانی از ارتباط دادن بیش از حد وجود داشته و برخی از ویروس ها به سادگی در تحت تیپ خاصی واقع نمی شوند. هر چند مطالعات دقیق و بیشتری در خصوص پرندگان خانواده شتر مرغ مورد نیاز است، لیکن از مطالب گروه بندی فوق در حال حاضر می توان استفاده نمود.

همه گیر شناسی:
موارد بروز نیوکاسل در شتر مرغ تنها از اسرائیل و بعضی از مناطق آفریقای جنوبی گزارش شده است. در اروپا مواردی از مرگ ومیر در میان شتر مرغ های باغ وحش ها در قرن پانزدهم به این بیماری نسبت داده شده است. در صورت عدم واکسیناسیون گله های شتر مرغ مرگ و میر بالا و زیان اقتصادی شدید در گله های تجاری دیده می شود. در جوجه شترمرغ های 3 تا 4 ماهه میزان مرگ و میر ممکن است تا 80% یا بیشتر نیز برسد. تا به حال بیش از 200 گونه پرنده حساس به عفونت های طبیعی یا تجربی نیوکاسل گزارش شده اند. به نظر می رسد که احتمال دارد برخی از این گونه ها بسیار حساس باشند. برخی از گونه های پرندگان مانند اردک ها و غاز علائم خفیف بیماری را حتی اگر با سویه های بسیار حاد نیوکاسل برای جوجه ها، آلوده شوند، نشان می دهند.طی مطالعاتی که جهت ارزیابی حساسیت شتر مرغ ها نسبت به سویه ولوژنیک اندونزیایی ویروس های بیماری نیوکاسل انجام یافته، مشخص شده است که تمامی شترمرغ هایی که بطور تجربی از راه داخل بینی و دهانی با ویروس نیوکاسل تلقیح شده بودند تیترهای سرمی نشان داده و در نیمی از آنها علائم درمانگاهی ایجاد شد. دفع ویروس از سیستم تنفسی تا پایان دوره 15 روزه آزمون وجود داشت. ویروس تلقیح شده از مغز، نای، ریتین، قلب، کبد، طحال، کلیه ها، روده کوچک، غده شوکی و پیش معده پرندگان آلوده جدا شد. بدین ترتیب حساسیت شتر مرغ ها نسبت به ویروس مشخص گردید.در یک تحقیق دیگر در آفریقای جنوبی که عفونت تجربی نیوکاسل در شتر مرغ های کشتاری واکسینه شده ایجاد شده بود، ویروس حاد نیوکاسل از پرندگان مرده جدا گردید. لیکن ویروس از هیچ عضوی از بدن، عضله(تازه)، عضله(24 ساعت در سرمای حدود صفر درجه نگهداری شده)، دستگاه معدی روده ای، مغز استخوان و سیستم تنفسی جدا نگردید. این تحقیق پیشنهاد می کند که بی نهایت غیر متحمل به نظر می رسد که صنعت بین المللی گوشت شتر مرغ بتواند به عنوان یک مکانیسم جهت انتشار ویروس حاد نیوکاسل از مناطق آندمیک به مناطق غیرآندمیک دنیا عمل کند.

علائم بالینی:
علائم بالینی مشاهده شده در این بیماری عبارتند از ضعف عمومی همراه با علائم عصبی مزمن، لنگش، گرفتگی عضلات، نوک کمانی شکل و شکل(کجی نوک) و تورم سر. همچنین علائم مننژیت، آنسفالیت و کجی گردن نیز مشاهده شده است.پیشگیری و

درمان:
استفاده از واکسن کشته پارامیکسوویروس (Kolombovak) به میزان یک سی سی توصیه می شود. این واکسن به جوجه شتر مرغ ها تزریق شده، شش هفته بعد تکرار می شود. سپس هر شش ماه یک بار واکسن یادآور نیوکاسل مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در اسرائیل استفاده از واکسن زنده (لاسوتا به طریقه اسپری چشمی) همراه با واکسن کشته شده نتایج مطلوبی به همراه داشته است.طبق یک تحقیق انجام یافته در آفریقای جنوبی به منظور ایجاد عفونت تجربی نیوکاسل در شتر مرغ های کشتاری واکسینه شده و واکسینه نشده، ده قطعه شتر مرغ واکسینه شده با واکسن های استاندارد نیوکاسل طیور، (لاسوتا) و ده قطعه شترمرغ واکسینه نشده از طرق داخل نای، چشمی و بینی مورد تلقیح ویروس حاد نیوکاسل تحت شرایط محیطی کنترل شده قرار گرفتند. تمام شترمرغ های واکسینه نشده علائم درمانگاهی بیماری(بخصوص علائم تنفسی) را نشان دادند در حالی که هیچ یک از شترمرغ های واکسینه شده هیچ گونه علائم درمانگاهی از خود نشان ندادند. این تحقیق نقش محافظتی واکسن نیوکاسل را به خوبی نشان داده است.

میزان ایمنی گله بایستی از طریق نمونه گیری منظم خون و آزمون های سرولوژیک مورد ارزیابی قرار گیرد. آزمون های سرولوژیک HI و الیزا (Elisa) بطور رایج مورد استفاده قرار می گیرند.
طی یک مطالعه در آفریقای جنوبی بر روی سرم های تهیه شده از شتر مرغ های گروه ویروس نیوکاسل مثبت و گروه کنترل ویروس نیوکاسل منفی به منظور تعیین پادتن های ایجاد شده علیه بیماری نیوکاسل در شترمرغ ها با استفاده از روش الیزای غیر مستقیم و HI مشخص شده استکه روش الیزا از جهت حساسیت و ویژگی نسبت به روش HI ارجح می باشد. مقایسه نتایج این روش بر روی سرم های مثبت نیوکاسل که در طیف بسیار ضعیف تا بسیار قوی قرار داشتند مشخص کرد که روش الیزا حداقل 10 بار حساس تر از روش HI در تعیین مقادیر کم پادتن های نیوکاسل در شتر مرغ عمل می کند.همچنین روش الیزا دارای این مزیت است که سرم را می توان با یک بار رقیق نمودن بکار برد در حالی که روش HI نیازمند تهیه چندین رقت و تعیین تیتر می باشد.
در مطالعه دیگری که در هلند انجام یافته است 211 نمونه سرم شترمرغ از مزارع پرورش شترمرغ هلند و سوئد جمع آوری شده و جهت تعیین پادتن ها اختصاصی بیماری نیوکاسل آزمون های نوترالیزاسیون ویروس (Virus neutralization test)، ممانعت از جمع شدن گلبول قرمز(heamagglutination inhibinon test HI) و پادتن های مونوکلونال اختصاصی پارامسکوویروس طیور سروتیپ1 (PMNV.1) بلوکه کننده الیزا (b-Elisa) که اخیرا ایجاد و توسعه یافته است، در مورد آنها به مرحله اجرا در آمد. آزمون نوترالیزاسیون ویروس به عنوان آزمون مرجع جهت برآورد حساسیت و ویژگی آزمون های b-Elisa و HI مورد استفاده قرار گرفت. از 211 نمونه سرم 140 نمونه دارای پادتن های اختصاصی نوترالیزاه کننده بودند. 130 نمونه از نظر آزمون HI و 220 نمونه از نظر آزمون B-Elisa مثبت بودند. حساسیت، ویژگی و دقت پیشگویی آزمون های b-Elisa و HI نسبت به آزمون نوترالیزاسیون ویروس مشابه بودند. سازگاری و توافق خوبی بین آزمون های b-Elisa و HI وجود داشت و این مطلب نشان می دهد که این دو روش را بجای هم می توان مورد استفاده قرار داد.ضرورت استفاده از واکسن های رایج طیور و به طریقه صحیح به گله داران بایستی تفهیم شود. درمانی برای این بیماری در نظر گرفته نمی شود.