موسسه اطلاعات مرغداری - "آرین" نژاد مرغ ایرانی کم‌نظیر اما مهجور

در حالی که ایران جزو معدود کشور‌های دارنده‌ مرغ لاین به نام آرین است که می‌تواند مبدا تولید گوشت مرغ در کشور باشد، اما مرغداران عمدتا از این نژاد استفاده نمی‌کنند.

به گزارش خبرنگار ایسنا، حیوانات لاین به یک جمعیت خالص از حیوانات خاص (اعم از دام و طیور) اطلاق می‌شود که متعلق به یک نژاد مشخص با ویژگی‌های ژنتیکی کاملا مشخص بوده و صرفا با حیوانات خالص و هم‌نژاد خود آمیزش می‌کنند قادر به تولید حیواناتی مشابه خود هستند.

در واقع نسل جوجه یک‌روزه‌ای که برای تولید گوشت مرغ در سالن‌های پرورشی مرغداری‌های گوشتی کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد به ترتیب از مرغ مادر، اجداد و نهایتا مرغ‌های لاین گرفته شده است به همین دلیل تعداد کشور‌های صاحب علم و فناوری موسوم به لاین در جهان کمتر از تعداد انگشتان دست است و به عنوان مثال در جهان تنها هشت کشور آمریکا، انگلیس، هلند، برزیل، هند، المان، فرانسه و ایران از توانایی فنی و علمی لازم برای تولید حفظ و تکثیر این موجود استراتژیک غذایی برخوردارند.

تاریخچه مرغ لاین در ایران به سال 1356 برمی‌گردد که یک گله مرغ لاین نژاد آربوراکرز از آمریکا به کشور وارد و در مرغداری کدخدا در منطقه بویرزهرا مستقر شد که البته تعدادی از آنها در انتقال به منطقه زیاران قزوین به دلیل آلودگی و بیماری از بین رفتند و در ادامه در راستای حفظ این نژاد اصیل در سال 1362 طرح احداث مجتمع پرورش و اصلاح نژاد مرغ لاین به منطقه بابل کنار استان مازندران تدوین و مورد تصویب قرار گرفت.

البته در اوایل دهه 1380 به دلایل متعددی که با ادغام دو وزارتخانه جهاد سازندگی و کشاورزی نیز همراه بود، مجتمع مرغ لاین بابل‌ کنار با مشکلاتی مواجه شد و در همین راستا برخی شرکت‌های خارجی از جمله شرکت راس انگلیس و هوبارد فرانسه که همواره مترصد چنین فرصتی برای ایجاد بازار جوجه اجداد در ایران بودند، اقدام به ورود جوجه‌های اجداد به بازار ایران کردند که نهایتا طی کمتر از سه سال توانستند سهم جوجه اجداد نژاد ایرانی (آرین) را از 85 درصد تولید گوشت مرغ کشور را به تقریبا صفر درصد در اوایل دهه 1390 برساند.

این در حالی است که بهزاد جلالیان مدیر مجتمع پرورش مرغ لاین بابل کنار معتقد است: جمعیت گله مرغ لاین حفظ شده در این مجتمع قابلیت تولید گوشت مرغ مازاد بر نیاز داخلی کشور را دارد و جوجه‌های یکروزه نژاد آرین در 35 روز نخست رشدی خود میزان عملکرد مشابهی نسبت به نژاد‌های مشابه راس انگلستان و هوبارد فرانسه دارد، اما از آنجا که مرغداران ایرانی برخلاف دیگر تولید‌کنندگان در کشور‌های مختلف بیش از 40 روز مرغ‌های پرورشی را در سالن نگه می‌دارند، نژاد آرین پس از 35 روز بیشتر از نژاد مشابه‌ نیاز به خوراک داشته و ضریب تبدیلی کمتر از مشابه‌های انگلیسی و فرانسوی دارد.

وی افزود: گرچه تنها دو تا سه درصد مرغداران ایرانی از نژاد آرین برای پرورش مرغ گوشتی استفاده می‌کند اما این مجتمع دارای جایگاه بسیار ویژه‌ای در پدافند غیرعامل کشور بوده و وجود آن به عنوان یک پایگاه بالقوه برای تامین نیازهای مرغداری‌های کشور به جوجه‌های اجداد سبب شده تا شرکت‌های خارجی نتوانند از اعمال فشارهای تحریمی بر صنعت مرغ ایران استفاده کنند.

البته مرغداران ایرانی نیز معتقدند که نژاد آرین در داخل کشور نمی‌تواند نیازهای آنها را برآورده کند و کیفیت آن (ضریب تبدیل) نسبت به نژادهای مشابه راس انگلستان و هوبارد فرانسه پایین‌تر است.

اما مدیر مجتمع پرورش مرغ لاین بابل کنار معتقد است: اگر مرغداران ایرانی به جای توجه به خواسته کشتارگاه‌ها مبنی بر سنگین‌تر شدن مرغ گوشتی آماده کشتار، به تولید استاندارد گوشت مرغ توجه کرده و به دوره پرورشی را بین 35 تا کمتر از 40 روز کنترل کنند، تفاوت فاحشی در میزان عملکرد جوجه یک روزه نژاد آرین با نژاد مشابه خارجی آن وجود ندارد و حتی با توجه به فاصله حدود 800 تومانی جوجه یک‌روزه نژاد آرین با مشابه خارجی‌اش، استفاده از جوجه آرین برای مرغداران به صرفه‌تر است.

وی ادامه داد: البته علی‌رغم تلاش برای حفظ این نژاد ارزشمند و استراتژیک در مجتمع بابل کنار، نیاز به اختصاص یک بودجه اضطراری حدود پنج میلیون تومانی برای نوسازی و احیاء مجتمع وجود دارد که این مبلغ بسیار کمتر از ارز مورد نیاز برای واردات جوجه‌های اجداد از کشور‌هایی مانند انگلستان است، چرا که مهم‌ترین معضل مرغ لاین بابل کنار آن است که هنوز اهمیت به جایگاه راهبردی آن ‌طور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته و روند فعالیت‌های آن به هیچ وجه قابل مقایسه با مجتمع‌های هم‌تراز با دیگر کشور‌ها نیست.

جلالیان پیشنهاد کرد: فروش محصولات مجتمع به ویژه جوجه اجداد آرین می‌تواند بهترین تضمین برای ادامه حیات لاین آرین باشد، بنابراین پیشنهاد می‌شود در این زمینه گوشت مرغی که هر ساله برای ذخیره‌سازی و تنظیم بازار از تولیدات داخلی یا از محل واردات خریداری و تامین می‌شود، به گوشت تولیدی مرغداری‌های طرف قرار‌داد با مجتمع مرغ آرین اختصاص داده می‌شود.

به نظر می‌رسد علی‌رغم پایین‌تر بودن عملکرد مرغ لاین آرین، این نژاد ایرانی به عنوان یک ذخیره استراتژیک برای کشور تلقی شده و وزارت جهاد کشاورزی باید تدابیر ویژه‌ای برای حفظ و ارتقاء این نسل استراتژیک باشد.