ندا احمدلو/دلايل گراني مرغ در گفت و گو با دکتر آراسب دباغمقدم متخصص صنايع غذايي
جدايي مرغ از سفره
فرآيند توليد مرغ در ايران به اين صورت است؛ ابتدا مرغهاي گوشتي را به صورت جوجههاي يک روزه خريداري ميکنند و سپس حدود 45 تا 50 روز (بسته به شرايط مرغداري، مرغدار و وضعيت ابتلا به بيماريهاي احتمالي در مرغها) اين جوجهها را در مرغداري با هدف توليد مرغ گوشتي پرورش ميدهند...
مرغهاي گوشتي پس از رشد كامل براي کشتار به کشتارگاههاي مختلف فرستاده ميشوند. مرغهاي کشتهشده، به صورت گرم يا منجمد بستهبندي و سپس وارد بازار مصرف ميشوند. معمولا مرغهاي منجمد بيشتر در ارگانها و سازمانهاي بزرگي که مصرف زيادي دارند، استفاده ميشوند و مرغهاي گرم به مصرف خانگي ميرسند. چرخه کلي توليد مرغ در ايران به اين صورت است؛ حالا اينکه چه عواملي ميتوانند اين فرآيند را تحت تاثير قرار دهند و باعث بالا و پايين شدن قيمت مرغ در بازار شوند، سوالي است که دکتر آراسب دباغمقدم، متخصص بهداشت مواد غذايي به آن پاسخ دادهاند.
سلامت: افزايش و كاهش قيمت مرغ در بازار به چه عواملي بستگي دارد؟
با وجود اينکه ما صنعت مرغداري قوياي داريم، متاسفانه نهادههاي اوليه اين صنعت، وارداتي است و از خارج کشور تامين ميشود. به عبارت سادهتر، صنعتي که تقريبا از دهه 50 پايهگذاري شده و تا به امروز هم با رشد خوب و قابل توجهي روبرو بوده، براي تامين نهادههاي اوليه خود به خارج از کشور وابسته است.
سلامت: منظورتان از نهادههاي اوليه چيست؟
خوراک مرغهاي گوشتي؛ خوراکي مانند سويا و ذرت که از محصولات وارداتي هستند.
سلامت: چرا با اينکه توليد و مصرف مرغ در ايران بالاست، فکري به حال توليد خوراک مرغهاي گوشتي داخل کشور نميشود؟
اين مساله به شرايط اقليمي کشورمان برميگردد. يعني با اينکه خود مرغداران هم تمايل دارند خوراک مرغها داخل کشور تهيه شود تا متحمل هزينههاي کمتري شوند، متاسفانه بياباني بودن سطح وسيعي از کشور اجازه توليد انبوه خيلي از موادغذايي از جمله سويا و ذرت را نميدهد و به همين دليل بايد اين مواد غذايي براي مرغها وارد شوند.
سلامت: چنين وارداتي که در گذشته هم وجود داشته؛ پس چرا در ماههاي اخير شاهد رشد چشمگير قيمت مرغ در بازار بودهايم؟
همانطور که ميدانيد، کشور ما در شرايط تحريم به سر ميبرد و در اين شرايط هم بالا رفتن قيمت کالاهاي وارداتي دور از انتظار نيست. از طرف ديگر، خيلي از واردکنندگان اين نهادههاي اوليه، انحصاري هستند. يعني انحصار واردات چنين محصولاتي در دست عده خاصي از افراد است و آنها هم با توجه به شرايط موجود، سعي ميکنند با قيمتها بازي کنند و واردات را به نفع خودشان انجام دهند.
سلامت: به جز نهادههاي اوليه، قيمت ساير امکاناتي که براي پرورش مرغ استفاده ميشوند هم تغيير كرده است؟
بله، تحريمها باعث بالا رفتن قيمت داروهاي مختلف هم شده است. البته ما داروي داخلي مناسب و مورد نياز براي پرورش مرغ داريم اما اين داروها از نظر کمي و تنوع به اندازهاي نيستند که پاسخگوي نياز صنعت پرورش مرغ گوشتي در ايران باشند. پس وابستگي بخش دارو و واکسن به محصولات وارداتي را هم ميتوان از دلايل افزايش قيمت مرغ دانست.
سلامت: به نظر شما حذف يارانهها هم ميتواند دليل اين افزايش قيمت باشد؟
بله. پس از حذف يارانهها، هزينههايي مانند حمل و نقل، سوخت و حتي گرمايش و برق مرغداريها هم به مراتب بيشتر از گذشته شد. از طرف ديگر، قيمت جوجههاي يک روزه هم بالا رفت و تمام اين عوامل دست به دست هم دادند و باعث شدند زنجيرهاي از گرانيها به صنعت مرغداري تحميل شود و مردم شاهد افزايش قيمت محسوس اين محصول باشند.
سلامت: آيا اين افزايش قيمتها باعث کاهش توليد يا مصرف گوشت مرغ در کشور هم شد؟
نه، در بخش توليد که وضع توليدکنندگان با افزايش قيمت نهايي مرغ بهتر ميشود و آنها تمايل بيشتري به توليد اين کالا پيدا ميکنند. بد نيست بدانيد که حدود 70 تا 75 درصد گوشت مصرفي کشور در حال حاضر، گوشت مرغ است و به اين ترتيب، به نظر نميرسد کاهش مصرفي هم در بين مردم اتفاق افتاده باشد.
سلامت: چرا؟
چون قيمت گوشت قرمز از مرغ بالاتر است و مصرف ماهي هم در بين مردم رواج چنداني ندارد، بنابراين سرانه مصرف مرغ در ايران نسبت به سرانه جهاني آن به مراتب بالاتر رفته است. اينکه مردم حدود 25 درصد گوشت قرمز و ماهي مصرف ميکنند و 75 درصد گوشت مرغ، نشاندهنده پرطرفدارتر بودن اين گوشت سفيد به دلايل مختلف در بين ايرانيان است. البته آموزش و تبليغ اينکه گوشتهاي سفيدي مانند گوشت مرغ از گوشت قرمز، سالمتر هستند هم ميتواند عاملي براي افزايش تقاضاي مرغ در بازار کشورمان باشد. ناگفته نماند آماري از کم يا زياد شدن محسوس مصرف مرغ در کشور وجود ندارد و ممکن است اين افزايش قيمتها باعث شده باشد مصرفکنندهها کمي در خريد و مصرف خود احتياط هم بکنند.
سلامت: اين روزها برخي مرغفروشيها اقدام به فروش مرغهاي بدون بستهبندي و پايينتر از قيمت رسمي بازار (حتي در ميادين ميوه و ترهبار) ميکنند، آيا ممکن است اين مرغها سالم نباشند؟
صددرصد همينطور است. همانطور که احتمالا تمام خوانندگان عزيز متوجه شدهاند، از مدتها پيش در کشور و حدود چند ماه پيش در تهران، ديگر اجازه عرضه مرغ باز و بدون بستهبندي به هيچيک از مراکز فروش معتبر داده نميشود. يعني اگر شما ميخواهيد از سلامت مرغي که ميخريد اطمينان داشته باشيد و بدانيد اين مرغ سالم است و در شرايط بهداشتي و استاندارد کشتار شده، بايد دور خريد مرغهاي باز و فلهاي را خط بکشيد. سازمان دامپزشکي و ساير سازمانهاي مربوطه به هيچوجه نظارتي بر سلامت و ذبح صحيح مرغهاي باز ندارند. بنابراين ممکن است برخي از سودجويان اقدام به کشتار مرغهاي بيمار يا مرده کنند و مرغهايشان را براي جلب نظر مشتري، با قيمتي پايينتر از قيمت بازار به فروش برسانند.
سلامت: حرف آخر؟
هشدار، توصيه و تاکيدم اين است که به هيچوجه مرغ باز و بدون بستهبندي نخرند. اين مرغها قطعا بيکيفيت هستند و نميتوان به سلامت آنها اعتماد کرد.