طرح سيستمهاي كنترل شرايط محيطي و تاثير عوامل محيطي بر روي رشد جوجههاي گوشتي
محمدحسین رئوفت
فاكتورهاي محيطي از عواملي هستند كه براي ايجاد تاسيسات دامپروري بايستي بعنوان مبناي طرح مورد توجه قرار گيرند. عواملي چون ميزان تهويه، رطوبت نسبي، درجه حرارت ميزان گازهاي سمي موجود در هوا و ميزان تابش نور از جمله اين فاكتور ميباشند. در اكثر مناطق اين عوامل بطور مداوم در يك وضعيت مطلوب نيستند و لذا بايستي طرحهاي مناسب جهت تامين شرائط مورد نياز براي بهترين ميزان توليد اجرا گردند. تحقيقات متعدد نقش بسيار مهم و اساسي اين فاكتورها را در چگونگي كميت و كيفيت توليدات دامي نشان ميدهند. در كشور ما ميزان مصرف فرآوردههاي گوشتي دائما در حال تزايد است و هر ساله مقادير زيادي ارز جهت وارد كردن انواع فرآرودههاي دامي از جمله گوشت سفيد از ايران خارج ميشود. بنابراين ايجاد تاسيسات مناسب و پيشرفته در صنايع دامپروري بمنظور افزايش سطح توليد و كاهش هزينه توليد بصورت يك الزام در آمده است . جهت طرح چنين تاسيساتي احتياج به اطلاعات علمي و فني بسيار وسيع بوده و تحقيق حاضر بمنظور مطالعه يك سري از عوامل علمي و فني ميباشد كه عبارتند از: 1 - طراحي، ساختن و ارزيابي كارآئي يك سيستم جامع كنترل محيط. 2 - اثرات مقادير مختلف درجه حرارت و تهويه بر روي ميزان رشد، غذاي مصرفي، بازده غذائي و وزن نهائي در جوجههاي گوشتي بمدت 4 هفته (5-8 هفتگي) در شرائط مورد آزمايش . 3 - پيشنهاد روابطي براي تعيين وزن جوجه بصورت تابعي از زمان در تحت شرائط تحقيق جهت استفاده در طراحي سيستمهاي توليد تجارتي. در اين طرح سيستم كنترل شرائط محيط زيست شامل دو قسمت است يكي سيستم كنترل مقدماتي درجه حرارت و رطوبت نسبي بطوريكه شرائط اوليه يكسان براي تمام آزمايشها فراهم آورد. و ديگري سيستمهاي كنترل محيط جهت هر آزمايش بطور جداگانه و مستقل از ديگر آزمايشها. دستگاه كنترل مقدماتي ضمن تنظيم حرارت و رطوبت نسبي، هوا را توسط يك كانال عمومي به سيستمهاي انفرادي كنترل محيط هر آزمايش ميفرستند. اين سيستمها شامل 9 عدد كابين ميباشد. در هر كابين ميتوان ميزان تهويه و درجه حرارت را بطور مستقل كنترل نمود. جهت هر آزمايش ، در هر كابين 40 قطعه جوجه گوشتي (Cross - Cronish) بمدت چهار هفته در درجه حرارتهاي 19، 24، و 29C درجه و ميزان تهويههاي 560، 826، 1062 سانتيكتر مكعب در دقيقه (معادل 0.75، 1.25 و 2.25 فوت مكعب در دقيقه) براي هر قطعه جوجه، پرورش مييافتند. پس از تجزيه و تحليل اطلاعات و ارقام ذيل بدست آمد: كار سيستمهاي طرح شده بطور كلي رضايت يخش بوده و عوامل مورد نظر مانند درجه حرارت و ميزان تهويه بطور دقيق قابل كنترلاند. محاسبات آماري نشان دادند جوجههائي كه در درجه حرارت 19 درجه و 24 درجه پرورش يافتهاند بطور معنيدار داراي وزن بيشتري نسبت به گروه پرورش يافته در 29C درجه بودهاند. افزايش درجه حرارت از 19 درجه به 29C درجه ميزان غذاي مصرفي را بطور معنيداري كاهش ميدهد و راندمان تبديل غذايي در درجه حرارتهاي پائين بيشتر است . تهويه باعث افزايش بيشتر مصرف غذا گرديده و با افزايش ميزان تهويه جوجههاي نر افزايش وزن بيشتر نسبت به جوجههاي ماده نشان دادهاند. نتايج آزمايش اهميت پرورش جوجههاي گوشتي را در محدوده درجه حرارتي كه آسايش مرغ در آن تامين ميشود. يعني 20 تا 26 درجه نشان ميدهد. ميزان تهويههاي آزمايش شده براي پرورش زمستانه طيور كافي بنظر ميرسد. در اين ميزانهاي تهويه تراكم گازهاي سمي مانند NH3 كه سبب بروز اختلال در رشد و كم وزني جوجه ميشوند بنحو قابل توجهي كاهش مييابد