|
چهارشنبه ۶ مرداد ۱۳۸۹ ساعت ۰۷:۵۸
کد مطلب : 1682
مدیریت هوای گرم در جوجه های گوشتی
|
دماي محيطي بالا براي جوجه هاي گوشتي كه بصورت صنعتي پرورش مي يابند مي تواند بسيار مخرب باشد . اين اثرات مخرب با توجه به تراكم بالا و نيز پر درآوري ، در سنين بالاتر تشديد مي شود .
| مرجع : گروه تولیدی بهپرور |
|
واكنش هاي طبيعي جوجه هاي گوشتي در مقابل استرس هاي گرمائي
جوجه هاي گوشتي جهت دستيابي مجدد به توازن حرارتي با محيط اطراف خود در طي استرس هاي گرمائي تغييرات رفتاري و فيزيولوژيك متعددي از خود نشان مي دهند . شايد اولين واكنش جوجه ها به هواي گرم ، كاهش تحرك بدني و ايستادن يا نشستن در كنار ديوارها يا آبخوريها باشد . اولين واكنش فيزيولوژيك جوجه ها به استرس گرمائي ازدياد فعاليت سيستم هاي خنك كننده غير تبخيري در بدن آنها مي باشد . در طي اين روند مسير جريان خون از اندامهاي داخلي مانند كبد ، كليه ها و روده ها به سمت عروق محيطي تغيير مي يابد و پرنده با بازكردن بالها از دست دادن حرارت بدن از اين طريق را تسهيل مي‌كند .
در صورتي كه استرس گرمائي تشديد شود يا به عبارتي ديگر دماي محيط از 30 درجه سانتيگراد بالاتر باشد سيستم هاي خنك كننده تبخيري در بدن جوجه ها فعال مي شود . با توجه به اينكه طيور در سطح پوست خود فاقد غدد عرقي مي باشند تنها راه تبخير آب دهان و مجاري تنفسي خواهد بود . در اين شرايط تعداد تنفس جوجه از 25 بار در دقيقه تا 10 برابر افزايش يافته و به 250 بار در دقيقه مي رسد . از دست دادن حرارت بصورت فوق انرژي زيادي مصرف مي كند بطوريكه تبخير هر ميلي ليتر آب در حدود 540 كالري انرژي مصرف مي نمايد . اين مصرف انرژي بطور مستقيم باعث كاهش راندمان توليد در طي استرس گرمائي خواهد بود .
از سوي ديگر رطوبت محيط اثر نامطلوب بر روي عملكرد اين واكنش در طيور خواهد داشت . به همين دليل‌در‌صورتيكه‌در‌طي استرس گرمائي رطوبت نيز بالا باشد با اثرات مخرب سنگين‌تري مواجه خواهيم شد .
بصورت طبيعي ميزان اسيديته خون توسط ريه ها و كليه ها و از طريق سيستم هاي بازي متعددي كنترل شده و از تغييرات سريع در PH خون جلوگيري مي شود . اما زمانيكه به دليل استرس گرمائي ريتم تنفسي افزايش مي يابد ميزان دي اكسيد كربن خون كاهش يافته و آلكالوز خون ( ازدياد PH خون ) حادث مي شود . از سوي ديگر استرس گرمائي ميزان يونهاي پتاسيم و ساير مواد معدني را در بدن كاهش داده و تغييراتي را در توازن الكتروليت بدن بوجود مي آورد .
جوجه هاي گوشتي در طي استرس گرمائي مصرف دان خود را كاهش مي دهند و اين مسئله بخشي از فرآيند فيزيولوژيك تطابق با استرس گرمائي است . كاهش مصرف دان بالطبع باعث كاهش در يافت مواد لازم براي رشد مي شود اما از سوي ديگر به دليل كاهش انرژي حاصل از متابوليسم مواد غذائي شرايط مساعدتري را جهت تحمل استرس گرمائي فراهم مي آورد .
راهكارهاي مقابله با استرس گرمائي :
روشها و راهكارهاي مقابله با استرس گرمائي در طي 2 مرحله قابل بررسي است :
الف) راهكارها و پيش بيني هاي لازم قبل از شروع گرما
از طريق عايق بندي سقف و نيز ادامه آن حداقل بطول يك متر از طرفين مي توان از ميزان گرماي سالن پرورش كاست .
استفاده از موادي كه نور آفتاب را منعكس مي كنند در سطح بيروني سقف سالن و يا رنگ آميزي آن به رنگ روشن مي تواند از شدت گرماي داخل سالن بكاهد .
با توجه به نقش تهويه مناسب در كنترل استرس گرمائي از صحت كار هواكش هاي سالن اطمينان حاصل نمائيد . در صورت لزوم ، جهت افزايش سرعت هوا در سالن نسبت به تعبيه هواكش هاي كمكي داخل سالن اقدام نمائيد .
در صورت استفاده از سيستم هاي خنك كننده تبخيري مانند پوشال ، قبل از شروع گرما نسبت به تعويض پوشالهاي فرسوده و نيز كنترل سيستم توزيع آب اقدام فرمائيد .
آبخوريهاي اضافي جهت مصرف در زمان استرس گرمائي تهيه نمائيد .
در طي فصلي كه توقع گرماي زيادي داريد از جوجه ريزي با تراكم بالا بپرهيزيد . لازم به ذكر است كه تراكم و تعداد جوجه ريزي تنها بر اساس مساحت سالن انجام نمي شود بلكه عواملي مانند سيستم هاي تهويه سالن ، مديريت و تجهيزات نيز در اين مسئله نقش اساسي دارند .
با توجه به كاهش برداشت دان در طي استرس گرمائي ، شرايط لازم جهت جبران اين مسئله و توزيع مناسب و گسترده‌تر دان در طي ساعات خنك و نيز روشنائي كافي جهت تحريك برداشت دان در شب را فراهم نمائيد
ب) راهكارهاي مقابله با استرس گرمائي در زمان اوج گرما
تهويه بايد به حداكثر برسد تا از اين طريق علاوه بر خنك كردن بدن طيور با استفاده از جريان هوا ، گاز آمونياك و رطوبت و دي اكسيد كربن توليد شده نيز از سالن خارج شود . در شرايطي كه رطوبت محيط زير 70% باشد مي توان از لايه هاي پوشال جهت خنك كردن سالن در پنجره هاي هواده استفاده كرد .همانطور كه گفته شد طيور بطور طبيعي در طي استرس گرمائي ميزان مصرف دان را كاهش مي دهند ، بنابراين طبيعي است كه پرورش دهندگان به دنبال راهكارهائي جهت تحريك مصرف دان در طي استرس گرمائي باشند . به ياد داشته باشيد هر راهكار مديريتي كه مصرف دان را تشديد كرده يا موجب ازدياد فعاليت بدني در طي اوج دوران گرما شود اثرات منفي اقتصادي و توليدي به همراه خواهد داشت زيرا ازدياد مصرف دان توليد حرارت ناشي از متابوليسم را افزايش داده و احتمالاً ميزان تلفات را نيز افزايش خواهد داد . در مقابل توصيه مي شود در طي ساعت اوج گرما طيور را با محروميت از غذا مواجه نموده تا علاوه بر كاهش انرژي متابوليسمي ناشي از هضم و جذب مواد غذائي ، تحرك و فعاليت طيور براي برداشت دان را نيز كاهش داده و با ايجاد آرامش و به حداقل رساندن تحرك بدني انرژي توليد شده از فعاليت عضلاني را نيز به حداقل برسانيم . پيشنهاد مي شود يك ساعت قبل از اوج گرما از طريق بالا بردن دانخوريها يا جمع آوري دان ، مصرف دان را متوقف نمائيد . در نظر داشته باشيد بعد از افت دماي محيط از طريق ازدياد تعداد دانخوريها و استفاده از محركهائي مانند روشنائي مي توان اين كاهش برداشت دان را جبران نمود .
تدارك آب خنك و كافي براي جوجه هائي كه در شرايط استرس گرمائي هستند بسيار ضروري است . در اين رابطه ازدياد تعداد آبخوريها مي تواند بسيار مؤثر باشد . به ياد داشته باشيد طيور در دوران گرما تمايل كمتري به تحرك داشته و بايد آبخوريها در كمترين فاصله از آنها قرار بگيرند . از سوي ديگر با توجه به برهم خوردن توازن الكتروليت ها در طي استرس گرمائي افزودن الكتروليت ها به آب مي تواند مؤثر واقع شود . بعضي از محققان معتقدند دريافت بعضي املاح مانند بي كربنات پتاسيم ، كلريد پتاسيم ، كلريد سديم و كلريد آمونيم از طريق آب مصرفي در شرايط استرس گرمائي مي تواند مفيد باشد .
استرس گرمائي موجب كاهش برداشت دان و در نتيجه كاهش دريافت مواد مغذي در جوجه هاي گوشتي مي شود ، بنابراين غلظت مواد مغذي در دان بايد افزايش يابد . در اين شرايط ازدياد پروتئين جيره رهيافت نامناسبي است اما ميزان انرژي و ساير مواد مغذي جيره بايد افزايش يابد .
ازدياد انرژي از طريق ازدياد ميزان چربي در جيره امكان پذير است . ميزان ويتامين ها و مواد معدني جيره بايد بر اساس حجم دان مصرفي جوجه ها مجدداً محاسبه شود . پروتئين ها در مقايسه با كربوهيدراتها و چربي ها در طي فرآيند متابوليسمي گرماي بيشتري توليد مي كنند ، بنابراين مصرف داني كه اسيد آمينه آن متعادل و مناسب نباشد استرس گرمائي را افزايش خواهد داد . ياد آور مي شويم در اين شرايط بالانس ميزان اسيدهاي آمينه جيره بايد با دقت بسيار انجام شود و در اين رابطه بايد تلاش شود كه جيره با پروتئين كمتر و با استفاده از اسيدهاي آمينه سنتتيك خصوصاً متيونين و ليزين بسته شود . افزودن مواد ضد استرس مانند ويتامين C و بتائين به جيره در طي دوران استرس گرمائي نيز توصيه مي شود .
از سوي ديگر در طي شرايط گرم و مرطوب انتخاب و مصرف ضد كوكسيديوز مناسب در كنار انتخاب و مصرف ضد قارچ هاي افزودني به دان بايد با دقت فراوان انجام گيرد .
